വിശുദ്ധ പയസ് അഞ്ചാമൻ 1504 ജനുവരി 17-ന് ജനിച്ചു. 14 വയസ്സ് വരെ അദ്ദേഹം ഇടയനായി ജോലി ചെയ്തു. പിന്നീട് അദ്ദേഹം ഡൊമിനിക്കൻസിൽ ചേരുകയും 24-ആം വയസ്സിൽ പുരോഹിതനായി അഭിഷിക്തനാവുകയും ചെയ്തു.
16 വർഷത്തോളം അദ്ദേഹം തത്ത്വചിന്തയും ദൈവശാസ്ത്രവും പഠിപ്പിച്ചു. കഠിനമായ തപസ്സിനും, നീണ്ട മണിക്കൂറുകളോളം പ്രാർത്ഥനയ്ക്കും ഉപവാസത്തിനും, സംസാരത്തിലെ വിശുദ്ധിയും അദ്ദേഹം അനുഷ്ഠിച്ചിരുന്നു.
1556-ൽ സുത്രിയിലെ ബിഷപ്പായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു. മിലാനിലും ലൊംബാർഡിയിലും അന്വേഷകനായി സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. തുടർന്ന് സഭയുടെ ഇൻക്വിസിറ്റർ ജനറലായും 1557-ൽ കർദ്ദിനാളായും സേവനമനുഷ്ഠിച്ചു. മതവിരുദ്ധതയ്‌ക്കെതിരെ ശക്തമായി പോരാടിയ എന്നാൽ അചഞ്ചലനായ മനുഷ്യനായാണ് അദ്ദേഹം ഈ പദവിയിൽ അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്.
തൻ്റെ സുഹൃത്തായ സെൻ്റ് ചാൾസ് ബോറോമിയോയുടെ സ്വാധീനമുള്ള പിന്തുണയോടെ 1566 ജനുവരി 7-ന് അദ്ദേഹം മാർപാപ്പയായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെടുകയും പയസ് അഞ്ചാമൻ എന്ന പേര് സ്വീകരിക്കുകയും ചെയ്തു. അക്കാലത്ത് നിലനിന്നിരുന്ന പല ആഡംബരങ്ങളും ഒഴിവാക്കിക്കൊണ്ട് അദ്ദേഹം തൻ്റെ ബൃഹത്തായ പരിഷ്കരണ പരിപാടി ഉടൻ തന്നെ പ്രാവർത്തികമാക്കി.
ആഡംബരങ്ങളിൽ സാധാരണയായി നിക്ഷേപിച്ച പണം താൻ വ്യക്തിപരമായി പരിചരിക്കുന്ന പാവപ്പെട്ടവർക്ക് നൽകി. അവരുടെ പാദങ്ങൾ കഴുകി, മരണത്തോട് അടുക്കുന്നവരെ ആശ്വസിപ്പിച്ചു. കുഷ്ഠരോഗികളെയും രോഗികളെയും പരിചരിച്ചു. ഭാരിച്ച ജോലിഭാരം അവഗണിച്ച് വിശുദ്ധ കുർബാനയ്ക്ക് മുമ്പിൽ അദ്ദേഹം മണിക്കൂറുകളോളം ചെലവഴിച്ചു.
ട്രെൻ്റ് കൗൺസിലിൻ്റെ പരിഷ്കാരങ്ങൾ പ്രയോഗിക്കുന്നതിനും ധാർമ്മികതയുടെ നിലവാരം ഉയർത്തുന്നതിനും വൈദികരെ നവീകരിക്കുന്നതിനും വിദേശ ദൗത്യങ്ങളെ ശക്തമായി പിന്തുണയ്ക്കുന്നതിനും അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ പോണ്ടിഫിക്കേറ്റ് സമർപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഭരണകാലത്ത് ട്രെൻ്റ് കൗൺസിലിൻ്റെ മതബോധനഗ്രന്ഥം പൂർത്തിയാക്കി. വത്തിക്കാൻ രണ്ടാമൻ്റെ പരിഷ്കാരങ്ങൾ വരെ ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന റോമൻ ബ്രെവിയറിയും മിസ്സലും അദ്ദേഹം പരിഷ്‌ക്കരിച്ചു.
അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ആറുവർഷത്തെ പോപ്പിന് രണ്ട് വലിയ ശത്രുസൈന്യങ്ങളുമായി നിരന്തരം യുദ്ധം ചെയ്തു. പ്രൊട്ടസ്റ്റൻ്റ് മതഭ്രാന്തന്മാരും അവരുടെ സിദ്ധാന്തങ്ങളുടെ വ്യാപനവും പടിഞ്ഞാറ്, കിഴക്ക് നിന്ന് മുന്നേറുന്ന തുർക്കി സൈന്യം. വിദ്യാഭ്യാസത്തിലൂടെയും പ്രബോധനത്തിലൂടെയും പ്രൊട്ടസ്റ്റൻ്റ് മതത്തിനെതിരെ പോരാടാനുള്ള ശ്രമങ്ങളെ അദ്ദേഹം പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു.
കൂടാതെ സെൻ്റ് ഇഗ്നേഷ്യസ് ഓഫ് ലയോള സ്ഥാപിച്ച പുതുതായി രൂപീകരിച്ച സൊസൈറ്റി ഓഫ് ജീസസിന് ശക്തമായ പിന്തുണ നൽകി. എലിസബത്ത് രാജ്ഞിയെ അദ്ദേഹം പുറത്താക്കുകയും പ്രൊട്ടസ്റ്റൻ്റ് രാജകുമാരന്മാരാൽ അടിച്ചമർത്തപ്പെടുകയും ഭീഷണിപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്ത കത്തോലിക്കരെ പിന്തുണച്ചു. പ്രത്യേകിച്ച് ജർമ്മനിയിൽ.
തുർക്കികൾക്കെതിരെ ക്രിസ്ത്യൻ സൈന്യങ്ങളെ ഒന്നിപ്പിക്കാൻ അദ്ദേഹം കഠിനമായി പ്രയത്നിച്ചു. 1571 ഒക്ടോബർ 7-ന് ലെപാൻ്റോ യുദ്ധത്തിൽ ക്രിസ്ത്യൻ നാവികസേനയുടെ അത്ഭുതകരമായ വിജയമാണ് അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ മാർപ്പാപ്പയുടെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ വിജയം. മാൾട്ട ദ്വീപ് തുർക്കി കപ്പൽ ആക്രമിച്ചു.
കോട്ട സംരക്ഷിക്കുന്ന മിക്കവാറും എല്ലാ മനുഷ്യരും യുദ്ധത്തിൽ കൊല്ലപ്പെട്ടു. കപ്പലിലുള്ള ഓരോ വ്യക്തിയും ജപമാല ചൊല്ലി കുർബാന സ്വീകരിക്കണമെന്ന് അഭ്യർത്ഥിച്ചുകൊണ്ട് ശത്രുവിനെ നേരിടാൻ പാപ്പാ ഒരു കപ്പൽപ്പടയെ അയച്ചു.
അതിനിടയിൽ, അവൻ യൂറോപ്പിനെ മുഴുവനും ജപമാല ചൊല്ലാൻ ആഹ്വാനം ചെയ്യുകയും യുദ്ധം നടന്ന സമയത്ത് റോമിൽ 40 മണിക്കൂർ ആരാധന നടത്തുകയും ചെയ്തു. തുർക്കികളേക്കാൾ വലിയ തോതിൽ ക്രിസ്ത്യൻ കപ്പൽ, തുർക്കി നാവികസേനയ്ക്ക് അസാധ്യമായ തോൽവി വരുത്തി. മുഴുവൻ കപ്പലുകളും തകർത്തു.
വിജയത്തിൻ്റെ സ്മരണയ്ക്കായി, ജപമാലയുടെ കൂട്ടമായ പാരായണത്തിന് ഉത്തരം നൽകാനും വിജയം നേടാനും മാദ്ധ്യസ്ഥം വഹിച്ചതിനാൽ, ജപമാല മാതാവിൻ്റെ തിരുനാൾ ദിനമായി അദ്ദേഹം പ്രഖ്യാപിച്ചു. ഇക്കാരണത്താൽ അദ്ദേഹത്തെ ‘ജപമാലയുടെ പോപ്പ്’ എന്നും വിളിക്കപ്പെടുന്നു.
ഏഴ് മാസങ്ങൾക്ക് ശേഷം 1572 മെയ് 1 ന് പിയൂസ് അഞ്ചാമൻ മാർപാപ്പ മരിച്ചു. 1672-ൽ ക്ലെമൻ്റ് X അദ്ദേഹത്തെ വാഴ്ത്തപ്പെട്ടവനായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. 1712-ൽ ക്ലെമൻ്റ് പതിനൊന്നാമൻ അദ്ദേഹത്തെ വിശുദ്ധനായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.
